Դժվար է պատկերացնել իրար հակասող երկու գաղափարների համատեղ գոյությունը, օրինակ՝ մտնել ջուրը և չթրջվել, կամ ասենք՝ անկում ապրել դեպի վեր։ Մեր միտքն ի զորու չէ հաշտվել ու ընդունել երկիմաստությունը, այն չի կարող համաձայնվել հակասող դրույթների միատեղ գոյության հետ։ Սա խնդիր է, որը լուծում է ստացել մի պարզ հնարով՝ անորոշություն ստեղծող առարկան պարզապես կիսվում է երկու հակադիր մասերի, որից հետո համաձայնություն է հաստատվում մասերից մեկի հետ ու մերժվում է մյուսը: Այսպիսով, աշխարհը բաժանավում է բևեռների՝ լավ-վատ, ճիշտ-սխալ, գեղեցիկ-տգեղ, բարի-չար, այլ կերպ ասած՝ աշխարհը դառնում է սև ու սպիտակ: Տեխնիկական այս հնարի կիրառումը հաջողությամբ ազատում է մեզ տհաճ զգացողություններ ապրելուց և ստեղծում թվացյալ ներքին խաղաղություն: Հոգեբանության մեջ այս հնարը կոչվում է կիսում (անգլ. splitting) և համարվում է անձի պաշտպանական մեխանիզմ, այսինքն` անձը և նրա բարեկեցությունը պաշտպանող մեխանիզմ:
Ընդհանրապես պաշտպանական մեխանիզմները այնպիսի գործիքներ են, որոնք պաշտպանում են մեր անձը տհաճ զգացողություններից՝ վախի, անորոշության և ամոթի ապրումներից: Պաշտպանական մեխանիզմները մեր անձի կողմից գործի են դրվում անգիտակցաբար, այսինքն՝ մենք նույնիսկ «գլխի չենք ընկնում», որ նման բան ենք անում: Կարելի է ասել մեր փոխարեն, առանց մեզ տեղյակ պահելու, մեր մեջ տեղի են ունենում որոշակի իրադարձություններ, ինչի արդյունքում հայտնվում ենք աղավաղված իրականության մեջ, որը սակայն չենք տեսնում ու շարունակում ենք վստահ լինել, որ պատրանքի մեջ չենք: Մենք հավատացած ենք, որ ճիշտ ենք ու վստահ շարժվում ենք առաջ՝ չհասկանալով, որ անիմաստ դեգերում ենք լաբիրինթում: Արդյունքում շարունակում ենք հեռու մնալ մեր խնդիրների լուծման հեռանկարից ու դատապարտվում դուրս գալ հերթական փակուղի:
Կարդալ ավելին
Կիսման հնարը ոչ միշտ է բացասական, երբեմն, երբ հուզական ալիքի հզորությունն այնքան մեծ է, որ կարող է ավերիչ հետևանքներ ունենալ, այս մեխանիզմը թույլ է տալիս խուսափել անվերադարձ հետևանքներից, օրինակ՝ երբ կատաղության մեջ ենք և ցանկություն է առաջանում բռնի գործողության դիմել, մեր ներսում լավ-վատ բաժանումով կանխում ենք այդ մարդու հանդեպ բռնության կիրառումը:
Զույգային հարաբերություններում կիսման այս մեխանիզմը դրսևորվում է սիրո և ատելության դիլեմայով: Ինչպե՞ս կարելի է ատել միևնույն մարդուն ում սիրում ես: Շատերի համար սա անընդունելի է: Շատերը կդիմադրեն այս մտքին, բայց մինչև վերջ անկեղծ լինելու դեպքում կարող ենք տեսնել, որ մենք շատ հաճախ ատում ենք այն մարդուն ում սիրում ենք ու դա մեզ ծայրաստիճան շփոթեցնող է թվում, այն աստիճան, որ մենք արտամղում ենք ատելությունը մեր գիտակցությունից, որպեսզի պահպանենք մեր անձի ամբողջականությունը: Բոլոր այն մարդիկ ովքեր կիրառում են կիսման այս մեխանիզմը իբրև իրենց անձի պաշտպանության գլխավոր մեխանիզմ, մեծ դժվարություններ ունեն իրենց անձնական կյանքում, քանի որ հարաբերություններում չեն կարող հանդուրժել իրենց սիրած անձնավորության «վատ» կողմերը: Նրանք միտված են աստվածացնելու իրենց սիրեցյալին կամ հակառակը՝ իջեցնելու գետնից էլ ցած: Նրանց համար իրենց սիրեցյալը հրեշտակ է կամ հրեշ, չի կարող լինել որևէ այլ դետալ, նրբություն, որևէ թերություն, չի թույլատրվում գորշագույնը:
Բոլոր նրանք, ովքեր ի վիճակի չեն գույներ հանդուրժելու, դատապարտված են տառապանքի, քանի որ իրականությունը բազմագույն է: Բոլոր նրանք, ում համար աշխարհը սև կամ սպիտակ է, մի օր գիտակցում են պատրանքի մեջ կյանքը վատնելու իրողությունը: Մեր սպասումները չպետք է բխեն մեր անձի հարմարավետությունից: Բևեռային երկատումը միշտ հեռացնում է մեզ օբյեկտիվ իրականությունից, որն ավելի բարձր է ու վեր է կանգնած մեր նեղ անձնական շահերից:
Փակել
