Կերպ կամ կերպարանք բառը հունարենում թարգմանվում է eidos, idea, որը նշանակում է գաղափար: Հետաքրքրական է, որ հին հույն փիլիսոփա Պլատոնը իդեա բառը օգտագործել է հենց կերպարանք իմաստով, նկատի ունենալով էության հավերժական իմաստը, իրականության երկնային նախապատկերը:
Դիտարկենք այն դեպքը, երբ իրար սիրող ամուսինները, սիրո զգացմունքով միմյանց փայփայելու պարագայում չեն հաջողում հասնել սեռական գրգռման բավարար մակարդակի, որը թույլ կտա իրականացնել սեռական ակտը կամ էլ գրգռման բավարար մակարդակն առկա է, բայց չկա հոգեսեքսուալ բավարարում: Կարևոր չէ ում՝ կնոջ, թե տղամարդու սեռական խանգարումն է պատճառը, խոսքը գնում է սիրող զույգի մոտ առկա սեռական կրքի բացակայության մասին: Սիրելը դեռևս բավարար պայման չէ միմյանց հանդեպ սեռական կիրք տածելու համար: Ճշմարտությունն այն է, որ մենք չենք տեսնում թե սեռային մտերմության մեջ ինչպես ենք առաջնորդվում սիրո և հոգատարության նմանակներով, քանի որ սիրելի մարդու հանդեպ դեստրուկտիվ և շեղված մղումներ ունենալն անթույլատրելի ենք համարում ու դրա համար նուրբ խնամքով թաքցնում ենք մեր այդ մղումները` առաջին հերթին հենց մեզնից: Նման մղումների գոյության ապացույցը հարաբերությունների սուր շրջաններում գերլարումների ճնշման տակ դրանց անսպասելի ի հայտ գալն է՝ բոլորովին անհամապատասխան ձևով: Քողարկելով մեր այդ մղումները՝ չենք նկատել, թե ինչպես ենք թռիչքաձև անցում կատարել դեպի թվացյալ սիրո և անձնվիրության դաշտ, որտեղ հանդես ենք եկել մեզ համար նախընտրելի տարբերակներով, լավագույնս ներկայացնելով դիմացինին հաճույք պատճառելու մեր ազնվագույն մղումները: Արտաքնապես ամեն ինչ ճիշտ է՝ սիրող զույգ, փոխադարձ քնքշանք, շոյանքներ, ֆիզիկական հաճույք և նույնիսկ՝ օրգազմ… Ամեն ինչ ճիշտ է, բայց չկա այն բուռն կիրքը, այրող այն տենչանքը, որի ներկայությունը վայրագ ուժ է հաղորդում և մարմինը դարձնում անպարտելի:
Ինձ կասեք՝ չի կարող իրական սեր համարվել, եթե կենդանական բիրտ ուժ է թափանցել: Ինձ կփորձեք համոզել, որ ձեր պատկերացրած սերը վեհ է և այդ վսեմ զգացմունքով առաջնորդվող սեքսը ինչ-որ այլ կարգի տիեզերական հաճույք է պատճառում: Թույլ տվեք չհամաձայնվել: Մի խաբեք ինձ, ինչպես որ խաբում եք ինքներդ ձեզ: Գիտե՞ք, թե ինչու են բազմաթիվ սիրող զույգեր գանգատվում սեռական կրքի բացակայությունից և ինչու բազմաթիվ ոչ սիրող զույգեր՝ ուժգին սեռական կիրք ապրում: Գիտե՞ք, թե ինչու են վերջիններս շատ ավելի ամուր սիրող զույգ դառնում հետագայում, քան թե սիրահարված ու անկողնում ոչինչ չզգացող առաջինները: Շատ պարզ պատճառով՝ առաջինները հաշվի են նստում միայն դրական բևեռի հոգեկան ապրումների հետ և անտեսում դրանց ստվերային երկվորյակը՝ նույնականանալով իրենց թվացյալ բարձրագույն Ես-ին, իսկ երկրորդներն ավելի բնական կերպափոխման ուղիով են ընթանում՝ բարձրագույն Ես-ին հասնելով ոչ թե ներքին մի մութ հատված բաց թողնելով, այլ համարձակորեն այնտեղ մուտք գործելով:
Կարդալ ավելին
Անցյալում մեծ ցավ ապրելով, իրենց ուժերից վեր տառապանքի արժանանալով կամ այլոց տանջանքին ականատես դառնալով՝ մարդիկ անհագ ծարավ են զգում գտնելու այնպիսի պատասխան, որն ի վերջո կբացատրի կյանքի թարս դրվածքն ու անարդարությունը: Սակայն այդ պատասխանը դժվար է գտնել, քանի որ համարձակության պակասը թույլ չի տալիս դեմ հանդիման կանգնել կյանքի բիրտ տգեղության ու չարի առջև, համարձակության պակասը թույլ չի տալիս ինքներս մեր մեջ տեսնել խստագույնս դատապարտելի տարրեր: Փոխարենը, լուծումը գտնում ենք տարբեր ինքնապաշտպանական ուղիներ բռնելով, որի պատճառով սակայն, փոխհարաբերություններում ստեղծվում են լարված իրավիճակներ:
Օրինակ՝ այսպես կոչված պոզիտիվ մտածողությամբ առաջնորդվող մարդն իր ուշադրությունը բացառապես հատկացնում է կյանքի միայն դրական և լուսավոր կողմերին՝ հավատում լավին, որպեսզի լավն ու դրականը հայտնվեն իր կյանքում: Թեև որոշ հեղինակներ փորձում են ապացուցել այս կերպ մտածելու արդյունավետությունը, սակայն խորը վերլուծությունը ապացուցում է հակառակը: Այս մտածողության պատճառով մարդն ինքն իրեն գցում է շուրջը տեղի ունեցողին անդադար գնահատական տալու թակարդը: Նա ստիպված է լինում անընդհատ քննել ու դատել շրջապատող աշխարհը, որպեսզի զանազանի լավը վատից, դիմադրի վատի դրսևորմանը: Սա ահռելի մեծ ջանքեր է պահանջում, հոգնեցնում և սովորաբար մեծ խնդիրների հանգեցնում, քանի որ իրականությունը չունի լավ ու վատ կողմեր, և դա զուտ սուբյեկտիվ բաժանում է:
Կյանքի միայն դրական կողմերին ուշադրություն դարձնող մարդիկ մոռանում են, որ մարդն ամբողջական էակ է, և որպես բնության ավարտուն ու ամենակատարյալ ներկայացուցիչ, ներառում է իր մեջ այդ բնության ինչպես մութ, այնպես էլ լուսավոր տարրերը: Երբ չենք ուզում գործ ունենալ մեր ոչ այնքան լուսավոր մասերի հետ, անտեսում ենք մեր ներսում խորը նստած և անհարմարավետություն պատճառող կողմերը և խուսափում ենք այն հատվածներից, որոնք այնքան էլ դուրեկան կամ գեղեցիկ չեն, փախչում ենք ինքներս մեզնից՝ համոզելով մեզ և ուրիշներին, որ չունենք շեղված միտումներ, ու մեր քայլերի հիմքում միայն սերն ու համերաշխությունն է:
Ես չեմ ասում, թե սիրուց դրդված քայլերը, որ անում են մարդիկ հանուն ուրիշների, կեղծավոր են, բնավ: Շատ գնահատելի է, երբ մեր զուգընկերը մեզ ինչ-որ բարի ծառայություն է մատուցում, ամենաազնիվ կերպով փորձում հոգալ մեր կարիքները, թեթևացնել մեր հոգսը, սակայն այդ ամենը բարիք համարելու համար նախևառաջ հարկավոր է, որ մենք ազատվենք մեր անձնական բարդույթներից, աղավաղված պատկերացումներից, հանգուցալուծենք մեր խնդիրները, բուժենք մեր վերքերը, ճանաչենք մեր անտեսված մասերը, որպեսզի իրական լույսը, որը թափանցում է ամենաներսից՝ միջուկից, այլ ոչ թե դաստիարակությամբ պայմանավորված բարեկրթությունից, կարողանա իր նպատակին հասնել: Հակառակ դեպքում լույսի մուտքն արգելակող «անձնական գույքի խառնակույտը», այսինքն՝ մեր կողմից ոչ բավարար ուշադրության արժանացած անձնական խնդիրները, օգնության մեկնած ձեռքը դարձնում են կասկածելի և անվստահություն ներշնչող:
Ինչպես դիմակը չի կարող նույնանալ դեմքին, այնպես էլ սիրո և համերաշխության քողի տակ թաքցրած անձնական շահը, չի կարող փոխարինել նյութական կորստի մասին չմտածող, չափումներ չանող և թվերի աշխարհին անտեղյակ սրտի կամեցողությանը: Եթե լավություն անող անձնավորությունը վիրավորվում է նրանից, ում լավություն է արել, ասելով թե՝ «լավություն անողի գլուխը ծակ է կամ էլ մարդիկ անշնորհակալ են», ապա վստահ եղեք, որ լավություն անողն այդ անելուց առաջ մտածել է իր մասին, այլ ոչ նրա, ում լավություն է արել: Ուրիշներին սիրով օգնելու անձնական մղումը ինչքան էլ ազնիվ լինի, ինչքան էլ լեցուն լինի ջերմությամբ, չի կարող իրական օգնություն համարվել, քանի դեռ չի հաղթահարվել ներքին տարածքների ամենամութ անկյուններում բացահայտումներ անելու դիմադրությունը, քանի դեռ լույսը չի ողողել այդ տարածքները:
Ցած իջնենք երկնքից, բնական կիրք զգալու համար սիրո քողի տակ չթաքցնենք մեր պասիվ-ագրեսիվ մղումները, այլ հանդիպենք դրանց ու ներգրավենք մեր հոգեկան ամբողջին: Բերեմ թրթուրից թիթեռ փոխակերպման զարմանահրաշ օրինակը: Երբ թրթուրը բոժոժ է դառնում, նա շարունակում է թրթուր մնալ բոժոժի ներսում ու երբ թիթեռ է դառնում, դարձյալ շարունակում է թրթուր լինել, սակայն արդեն մեջքին թևեր աճած թրթուր: Այսինքն՝ կերպափոխում չի ենթադրում մերժել սեփական բնույթը և ինքնախաբեությամբ համոզել, որ այլևս չունենք մարդկային այս կամ այն արատավոր հակումը, մղումը կամ թուլությունը: Եթե նկատում եք, որ ձեր աչքին զարնում է ձեր մտերիմի որևէ բացասական որակը, անմարդկային հատկանիշը, տգեղությունն ու անբարոյությունն, ապա վստահ եղեք՝ դա ազդանշան է, որ դուք ինքներդ կրում եք այդ նույն որակը ձեր ներսում, սակայն չեք ուզում ինքներդ ձեզ խոստովանել: Հոգեբանության մեջ կա պրոյեկցիա հասկացությունը, որը մեր անձի կողմից գործի դրվող հնար է՝ ազատվելու սեփական անընդունելի կողմերից և որակներից՝ ուրիշներին դրանք վերագրելու միջոցով: Փոխանակ իմ աչքի գերանը տեսնելու, տեսնում եմ դիմացինի աչքի շյուղը:
Կերպափոխում նշանակում է դուրս գալ մեզնից անդին միայն այն բանից հետո երբ միացրել ենք մեր եղածին չգիտակցված չեղածը, այսինքն՝ այն ամենն, ինչն անհարիր ենք համարում մարդկային բնույթին, ինչից փախել ենք, ինչը քննադատել ենք, նույնիսկ եթե քննադատել ենք քննադատումը, դա էլ պիտի միացնենք: Ամբողջանալու համար պետք է դեմ առ դեմ կանգնենք անընդունելի համարվող ներքին տարրերի առջև: ՈՒ թեև այդ հանդիպումը կայանում է ներսում, սա բնավ չի նշանակում թե այդ տարրը ես եմ: Չի կարելի նույնականացնել մեզ այդ տարրին, դառնալ մեր ներսի այդ փոքրիկ մասնիկը, որովհետև խնդիրը ամբողջացման մեջ է, այլ ոչ թե այդ տարրը նշմարելու: Բոժոժի մեջ եղած ընթացքը ներգրավման ժամանակն է: Բոժոժից դուրս են գալիս, երբ պատկերն ամբողջացած է: Այս պահին է, որ տեղի է ունենում հրաշքը, որովհետև թիթեռի ծնունդը թրթուրից այլ բան չի կարող կոչվել, քան հրաշք: Իզուր չեն երեխաները հրճվում թիթեռներով, անմեղության խորհրդանիշ հանդիսացող երեխաները չեն կորցրել հրաշքի նկատմամբ իրենց զգայունությունը: Եվ հիշենք, որ Մարդը նա չէ, ով ամբողջացել է իրեն պակասող մասերով, այլ նա, ով ծնվում է դրանից հետո, այսինքն կերպափոխմամբ ծնված Մարդը հրաշք է:
Մի քանի հստակեցումներ, թե ինչպիսի սխալ մոտեցումներ մենք կարող ենք թույլ տալ, երբ փորձում ենք կերպափոխել մեզ: Առաջին հերթին, դա անձի մերժումն է: Հիշենք, որ անձը ոչ թե պետք է բնաջնջել, այլ առողջացնել որպեսզի նա ի վիճակի լինի ներդաշնակորեն գործառել հասարակության մեջ: Առողջ անձ ենթադրում է վերքերից բուժված անձ, իր մութ կողմերը ճանաչած անձ, կայուն ինքնագնահատական ունեցող անձ, ուրիշներին ներող անձ, անցյալում տեղ գտած տրավմատիկ փորձառությունները լուծած անձ: Երբ անձն առողջանում է, նա շարունակում է իր գործառությունը մեր կյանքում, սակայն տարբերությունն այն է, որ երբ մեր անձն առողջ է, ու մենք ճանաչում ենք այն, մենք դադարում ենք կուրորեն լսել նրան ու ենթրակվել նրա հրամաններին ու քմահաճույքներին:
Մյուս վտանգավոր մոտեցումն այն է, որ ամբողջացման հասնելու միտքը հաճախ նույնացվում է երեխայի և մոր նախնական միաձույլ վիճակին: Երբ պորտալարով դեռ կպած ենք մեր մորը, մենք չունենք զատված անձ լինելու փորձառություն, դեռ չկա աշխարհից բաժան լինելու զգացողություն: Ամբողջացման գալ, չի նշանակում վերադառնալ մոր հետ միաձույլ վիճակի զգացողությանը՝ սերտաճելով զուգընկերոջ հետ: Մանկան անմեղությունը կուրության հետևանք է, իսկ հասուն մարդունը՝ ինքնաճանաչողության: Ամբողջացած մարդն ունի շրջապատի մարդկանց հետ փոխկապակցվածության գիտակցում և պատասխանատու է իրեն զգում կյանքի բոլոր իրադարձություններում:
Անարդարությունների համար պատճառներ փնտրելու կարիք չկա, որովհետև արտաքին աշխարհը ես եմ:
Փակել
